“Bir varmış bir yokmuş…” diye başlayan, insani hiçbir farklılık gözetmeyerek özellikle çocukken bizi kolumuzdan tutup bambaşka dünyalara götüren masallar… Yüzde hafif bir tebessüm belirmemesi zor gibi. Hangimiz çocukken anlatılan masalda başkahraman olmadık. Canavarlarla savaşıp kötü cadının kaybedişini içimizde beliren zafer duygusuyla izlemedik ve hangimiz kötülerden alıp iyilere vermedik. Masal bizim gerçek olmasını dilediğimiz büyülü dünyadır. Bilinenlerin, anlatılanların yanında bize ait, sahibi olduğumuz masallarımız da oldu elbet, neticede masal, hayalin sınırı olmadığı bir dünyaydı. Velhasıl masal hepimizin hayatına ucundan kıyısından da olsa değdi ve bize dokunan o masallar aslında farkında olmasak da bizlere çok şey kattı.
Masal yapısı gereği sıradanın çok dışında, dinleyeni hülyalara salan bir dünyadır. Saldığı hülyalar ise insanın gelişimine büyük katkı sağlar çünkü masallar, içerisinde etik birçok mesaj barındırır. Doğru ve yanlışlar, iyi ve kötü; yardımsever, kıskanç, hain vb. gibi insanoğlunun hayatı boyunca karşılaşabileceği karakterler ve tabii ki, “Hayatta her hata bir tecrübedir, “ felsefesinde tecrübeyi oluşturan masaldaki çıkarılan sonuç…
Bizi büyüten masalların neler olduğunu hatırlayalım ve meraklılarıyla bu büyüyü ortaya çıkartan başlıca yazarları inceleyelim.
Ezop
Milattan önceye dayanmaktadır. Ezop Masalları, Ezop tarafından anlatılmış fabllardır. Yunan klasiklerinden biridir ve dünya klasikleri arasında da önemli bir yere sahiptir. Başlangıçta yazılı olmayan bu fabllar, kulaktan kulağa gelmiş olup milattan önce 4. yüzyılda Demetrios isimli bir Yunan tarafından bir araya getirilmiştir. Milattan sonra 1.yüzyılda Latinceye çevrilmiştir. Ezop, fabllarında hayvanların davranışlarında ve birbirleri arasındaki ilişkilerde ilginç bulduğu olayları işlemiştir. Fablları, insan ilişkilerine dikkat çekerek insanlığa ayna tutmuştur. Eleştirici ve sorgulayıcı mantığın egemen olduğu eserlerdir. Bu masallar birçok yazara ilham kaynağı olmuştur.
Jean de La Fontaine
Latin Masalları arasında yer alan, hayvanlara kişilik karatarak insanlara ahlaki dersler verildiği eserlerdir. La Fontaine’nin masalları toplamda 238 adettir ve 12 kitapta toplanır.
Başlıca masalları: Ağustos Böceği ile Karınca, Karga ile Tilki, Kurt ile Kuzu, Tavşanla Kaplumbağa, Kurt ile Köpek, Tilki ile Leylek, Horoz ile Tilki, Kedi ile Fareler, Kurt ile Leylek, Tarla Faresi ile Kent Faresi, Kurbağa ile Korkak Tavşan, Güvercin ile Karınca, Değirmenci Oğlu ile Eşeği…
Grimm Kardeşler
Grimm Kardeşler’in masal külliyatı vardır. İlk baskısı 1812 yılında Almanca olarak kaleme alınmıştır. Eserde dünyaca ünlü pek çok masal yer alır. Eserin orijinal adı “Çocuk ve Yuva Masalları“ anlamına gelmekle birlikte tüm dünyada Grimm Masalları olarak ünlenmiştir. 1812-1857 yılları arasında 7 kez basılan eserin her bir baskısında yeni masallar eklendi, bazıları çıkarıldı. Son baskı 211 masalı kapsar.
Başlıca Masalları: Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Ormandaki Ev, Külkedisi, Su Perileri , Rapunzel, Altın Saçlı Şeytan, Hansel ve Gretel, Bremen Mızıkacıları, Parmak Çocuk, Uyuyan Güzel, Fareli Köyün Kavalcısı, Kurbağa Prens, Kurt ve 7 Küçük Oğlak, Kar Beyaz ile Kırmızı Gül, Kırmızı Başlıklı Kız, Çizmeli Kedi…
Hans Christian Andersen
‘Kibritçi Kız’ ve ‘Güzel Prenses ve Bezelye’ gibi masalları içeren “Çocuk Masalları” kitabıyla ünlenmiştir. Masallarının bazılarını iyimser yazarken bazılarını da oldukça kötümser ve acıklı yazmıştır. Kendine özgü masal anlatma üslubuyla çocuk edebiyatına yenilikler getirmiş bir yazardır.
Başlıca eserleri: Yalnızca Bir Çalgıcı, Bir Şairin Çarşısı, İki Barones, İsveç Resimleri, İspanya’da, Thumbelina, Kibritçi Kız, Uçan Sandık, Güzel Prenses ve Bezelye…
Jonathan Swift
Jonathan Swift, 1726 yılında, tamamladığı dev adamın masalı olan ‘Gulliver’in Gezileri’ ile büyük bir ün kazanmıştır. Jonathan Swift aynı zamanda büyük bir hiciv ustasıdır.
Başlıca eserleri: Gulliver’in Gezileri, Teknenin Masalı, Örf ve Adetlerde Yenilik, Dilin Geliştirilmesi İçin Bir Tasarı…
Lyman Frank Baum
Lyman Frank Baum, her gece çocuklarına masal anlatırken yarattığı Doroti karakteri, Oz Büyücüsü masalını yazmasını sağlamıştır. Asıl ününe Doroti’nin serüvenlerini anlattığı masal, Oz Büyücüsü ile kavuşmuştur.
Başlıca eserleri: Oz Büyücüsü, Zümrüt Kent, Sihirbaz Oz…
Carlo Collodi
Carlo Collodi ismini kullanan yazarın gerçek adı; Carlo Lorenzini’dir. Collodi, gazeteci olarak çalışmaya başlamıştır. Fransız masallarından çeviri yapmaya başlayan yazar, başarıya bu kitaplarla ulaşmıştır. Bunun üzerine, sadece çocuklar için yazmaya karar verir. Yazar daha çok Pinokyo masalının yazarı olarak tanınır.
Başlıca kitapları: Pinokyo, Büyümüş De Küçülmüş, Ben Çocukken-Maskeli Şenlik, Neşeli Öyküler, Gözler ve Burunlar, Neşeli Notlar, Küçük Pembe Maymun…
Pençatantra masal kitabı Hint masal kitaplarının en eskisi, Kathasaritsagara ise Hint masal kitaplarının en büyüğü olarak bilinmektedir.
Binbir Gece Masalları, Arap edebiyatının en güzel eserlerindendir. Gerek eskiliği ve gerekse anonim oluşu, bu masalların hızla yayılmasını sağlamıştır. Hatta çok sonraları “Binbir Gündüz Masalları” adında başka bir seri de ortaya çıkmıştır. Hemen hemen tüm dünya dillerine çevrilen eser 9.yüzyıldan itibaren anlatılan masallardır. Bu eseri Avrupa’da tanıtan isim A. Galland olmuştur. Bu masal kitabının Mısır ve Asya yazmaları bulunmaktadır. Bu masalların kökeni Hindistan ve Mısır’dir. Masalların kahramanı ise Şehriyar ve Şehrazat’tır.
