Bazı yapılar vardır, bakmaya doyamazsınız ve nereye gitseniz peşinize takılır. Elbette ki bu bir metafor, mimari yapılar peşinize takılamaz fakat mutlaka şehrin bir noktasında nereden bakarsanız göreceğiniz bazı yapılar olur. Daha önce de yazdığımız Empire State binası gibi, veya Atina’da mükemmel bir noktaya konumlandırılmış Parthenon gibi. Bu yazımızda bahsedeceğimiz Yivli Minare de o yapılardan birisi. Yivli Minare, bulunduğu yerden ne kadar uzağa giderseniz gidin mutlaka bir noktada gözünüze çarpacak bir yapı olarak Antalya’nın merkezinde yükseliyor.
Herkes gençliğindeki anıları anımsayarak gülümser. Bu anıların yaşandığı yerleri hatırlayarak o günlerin özlemini yaşar. Bu hep bizim açımızdan görülmüştür, fakat maddi bir kütle olan yapıların bu işlevi hiç göze çarpmamıştır. Yapılar, ne türlü anılara ev sahipliği yapmıştır kim bilir… Sizin, onun, bunun ve geçmişte adını bilmediğimiz onlarca kişinin anılarına tanıklık eden yapılardan biridir Yivli Minare. Günümüzde eski evlerin yerine açılan kafelerin ve barların , halı satıcılarının ve hediyelik eşya dükkânlarının bulunduğu Kaleiçi ile Cumhuriyet Meydanı arasında bir köprü görevi görür üstelik. Defalarca yanından geçmemize rağmen nerede olduğunun farkına varamayız başlarda. “Nerede bu minare ya?” diye düşünmeden edemeyiz. Fakat bu meydandan Kaleiçi’ne giden yoldaki merdivenlerden indikten sonra sağımızda bulunan yapının giriş kapısının tam yanında bir kaide vardır ve başınızı biraz yukarı kaldırdığınızda görürsünüz Yivli Minare’yi. Aslına bakarsanız, minare öyle uçuk bir yüksekliğe sahip olmasa da öyle görkemli görünür ki gözünüze. Özellikle akşam saatlerinde…
Aslında Selçuklu döneminde bir tüccar kenti olan Antalya 14. yüzyılın ilk yarısına dek bu özelliğini korumuştur. Antalya, günümüzdeki şehir merkezinde gelişen imajını Selçuklu devri imgelerine borçlu aslında. Bu minare, kentin ilk İslam eseri olmasının yanı sıra, tasarım özellikleri olarak da ilgi çekici bir yapı olarak şehrin merkezinde yükseliyor.
Minare, yalnızca minare olarak bilinmesin. Bu minare, 13. yüzyıl Selçuklu dönemine tarihlendirilen bir ulu caminin minaresi aslında. Bu minare; Kaleiçi İskele Caddesi Tabakhane Sokak’ta, Vakıflar mülkiyetinde 166 ada 22 parsel üzerinde adıyla anılan külliye içinde yer alır. Az önce bahsettiğimiz merdivenlerden indikten sonra sağınızda kalan yapı da bu caminin ta kendisi oluyor. Kaidesi, ilgi çekici bir şekilde kesme taştan ve gövde kısmı tamamen tuğladan oluşuyor. Minarenin kaidesinin Doğu cephesindeki kare formlu sağır bir niş içinde yer alan turkuaz ve kobalt mavisi sırlı çini mozaik kalıntıları da ilgi çekici fakat günümüze çok az kısmı ulaşabilmiş. Yapının gövdesi sekiz tane yivden oluşuyor. Az önce bahsettiğimiz gibi, çok göz doldurucu bir yüksekliği yok. 38 metre yüksekliği var ve içinden 90 basamaklı bir merdivenle ulaşıyoruz minarenin üst kısmına.
Günümüzdeki minareler ile yüksek benzerlik taşıyan Yivli Minare de zeminden yukarıya doğru; kaide, pabuç , tambur, gövde, şerefe, petek ve külah kısımlarından oluşur. Minare; kırmızı tuğla örgülü dilimli gövdesi, çini mozaik süslemeleri, kûfi yazıları ve mukarnas süslü şerefesi ile yapıldığı dönemin tipik temsilcisidir.
Burası,özgün döneminde bir külliyeymiş aslında. Burada Yivli Minare ve Yivli Camii, Gıyaseddin Keyhüsrev Medresesi, Selçuklu Medresesi, Mevlevihane, Zincirkıran Türbesi ve Nigar Hatun türbesi yer alırmış.
Tarihinden kısaca bahsedersek , buradaki medrese II. Gıyaseddin Keyhüsrev adına yaptırılmıştır. Bu eser günümüze kısmen sağlam olarak ulaşmışsa da karşısında yalnızca çok az bir kalıntısı kalan Selçuklu Medresesi olduğu düşünülmekte. Zincirkıran türbesi ise daha kuzeyde kalıyor. 1377’de yaptırılan ve üç mezarı içinde barındıran bu türbe tamamen Selçuklu Türbesi formunda yapılmış. Mevlevihane’nin I. Alaaddin Keykubat tarafından 13. yüzyılda yaptırıldığı sanılsa da kitabesi kaybolduğundan pek fazla bilgi edinemiyoruz.
Yivli Minareli Alaaddin Camisi ise günümüzde ibadete açılmıştır.
Kaynak: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sduarte/article/viewFile/5000078214/5000119880
1996’da Antalya’da doğdu. İlk kez “Büyüyünce ne olacaksın?” dediklerinde “Yazar!” diye cevap verdi, o günden sonra verdiği bu cevap da hiç değişmedi. Sanatla iç içe büyüdü, sanatçı olmak istedi. Sanatçı olamayınca, sanat tarihçisi olmak istedi. Şu anda Akdeniz Üniversitesi’nde Sanat Tarihi eğitimi alıyor ve elinden geldikçe yazmaya gayret gösteriyor.