1890 yılında William Sachtleben ve Thomas Allen adındaki Amerikalı iki genç Washinghton Üniversitesi’nden mezun olur. İlk olarak New York’a oradan da İngiltere’ye geçen bu iki maceracı gencin asıl hayali bisikletle Doğu’ya gidip oraları fotoğraflamaktır. Bunun için Londra’dan Kodak marka bir fotoğraf makinesi alır ve 1891 yılında Marco Polo’ya özenerek bisikletleriyle yola koyulurlar. Bisikletlerle Küçük Asya Turu (Round Trip Bicycling Asia Minors) adını verdikleri bu tarihi yolculuğa eşlik eden makine ile selüloz nitrat bazlı film negatifleri üzerine dairesel görüntüler elde ederler. Çıkan sonuçlarsa müthiş!
Atina’dan başlayan yolculuk Osmanlı Devleti’nin başkenti olan İstanbul ile devam eder. Maceracılarımız İstanbul’dan çok etkilenip şehri karış karış gezerler. Bütün bu gezinin sonunda ellerinde 1200 kare fotoğraf vardır. Daha sonra Anadolu’ya, oradan İran’a ve oradan da Özbekistan’a ve Türkmenistan’a geçerler. Kazakistan’ın ardından Gobi Çölü üzerinden Çin’e kadar giderler. 1892 yılında Şangay üzerinden gemi ile Vancouver’a, oradan da san Francisco’ya geçerler. Sonunda 1893 yılında New York’a gelerek hayal ettikleri gibi bisikletle tam bir turu tamamlarlar.
Galata Köprüsü’nü, Ayasofya’yı, Sultan Abdülhamid’in cuma selamlığını, Sultan Ahmet Meydanı’nı ve o dönem Osmanlı’da yaşayan insanları fotoğraflardan görmek beni çok etkiledi. Fotoğraflar insanda adeta yaşadığı andan zaman makinesiyle çok öncelere seyahat etmiş hissi uyandırıyor. Okumak isteyenler için Washinghton Üniversitesi’nin bu iki maceracı öğrencilerine dair Asya günlüğü yazısını da şöyle bırakıyorum:
https://magazine.wustl.edu/2012/august/Pages/AlumniAllenandSachtleben.aspx
Bu fotoğaflar UCLA Kütüphanesi özel koleksiyonunda saklanıyor. Hatta ‘Bisikletle Küçük Asya’ya Gidiş Dönüş 1891’ adlı özel seri geçtiğimiz yıllarda dijital ortama aktarılarak sergilenmiş. Bu koleksiyon sadece o döneme ışık tutması anlamında değil David Herlihy’e göre 1890’larda bisiklet satışlarındaki patlamaya olan etkisi anlamında da kıymetli. Sizlere bu hafta sadece iki genç Amerikalı üniversite öğrencisi olan William Sachtleben ve Thomas Allen’ın Asya’ya yaptıkları bu harikulade yolculuğun fotoğraflarıyla veda ediyorum. Yerimizden kıpırdayıp hayallerimizin peşinden gitmekte zorlandığımız anlarda ilham vermesi umuduyla..
